Jak wiadomo w porządku prawnym panuje kilka sposobów zabezpieczenia wierzytelności, a do jednych z najpopularniejszych, bez wątpienia zaliczyć można hipotekę, która polega na zabezpieczeniu wierzytelności. Jest kilka rodzajów hipoteki, a jednym z nich, jest hipoteka kaucyjna, która polega na zabezpieczeniu danej wierzytelności, w wypadku jeżeli nie posiada ona ustalone wysokości. Taka hipoteka jest ustanawiana do określonej sumy.
Na czym polega hipoteka kaucyjna?
Na samym początku poruszania tego właśnie zagadnienia, nie można zapomnieć o fakcie, że ten sposób zabezpieczenia wierzytelności nie ma już zastosowania w polskim porządku prawnym, a to poprzez zmianę ustawy o księgach wieczystych i hipoteki. Ta właśnie nowelizacja przyniosła wiele ciekawych zmian, z którymi warto się zaznajomić, zwłaszcza jeżeli interesuje nas tematyka prawna, a jedną z istotniejszych, jest właśnie zniesienie hipoteki kaucyjnej. Do wszystkich wierzytelności zabezpieczonych hipoteką kaucyjną, która została ustanowiona przed wejściem w życie owej zmiany, stosuje się przepisy ustawy o księgach wieczystych i hipotece, w dotychczasowym brzmieniu. Ten właśnie rodzaj hipoteki polegał na zabezpieczeniu dwóch rodzajów wierzytelności, a więc po pierwsze wierzytelności, które istnieją, lecz ich wartość nie została ściśle ustalona, a po drugie wierzytelności, które co prawda jeszcze nie istnieją, ale mogą powstać w przyszłości. Jak również hipoteka kaucyjna była stosowana do do zabezpieczenia roszczeń, które ściśle powiązane są z wierzytelnością hipoteką, ale nie obejmuje ich hipoteka zwykła, a więc zaliczyć możemy do nich, na przykład alimenty, odszkodowania, czy też pożyczki. Ten rodzaj hipoteki był przeznaczony także do zabezpieczenia odsetek oraz kosztów postępowania, które jednakże nie przekraczały kwoty, która została podana we wpisie do hipoteki.
Czym różni się hipoteka kaucyjna od hipoteki zwykłej?
Główna różnica polega przede wszystkim na tym, że wierzyciel dochodzi realizacji owej hipoteki, musi udowodnić, że ta wierzytelność rzeczywiście istnieje. Za pomocą hipoteki kaucyjnej, nie można było zabezpieczać wierzytelności, których wartość została oznaczona, ponieważ takie właśnie wierzytelności objęte były hipoteką zwykłą. Nie można również zapomnieć o fakcie, że hipoteka kaucyjna mogła przybierać dwie formy, a mianowicie mogła występować, jako hipoteka przymusowa oraz hipoteka umowna. Nie można zapomnieć także o fakcie, iż hipoteka kaucyjna w przeciwieństwie do hipoteki zwykłej nie posiadała domniemania, że istnieje wierzytelność zabezpieczona hipoteką, przez co spoczywa na nim ciężar udowodnienia, że rzeczywiście taka właśnie wierzytelność istnieje.
Żeby można było ustanowić hipotekę kaucyjna, niezbędne było oznaczenie maksymalnej sumy, która obciążała nieruchomość objętą hipoteką. W wypadku, jeżeli właściciel nieruchomości, która objęta była hipoteka kaucyjną, zapłacił sumę zabezpieczenia, to w takim wypadku wygada wierzytelność ze stosunku prawnego, w związku z tym hipoteka kaucyjna podlega wygaszeniu.
Nie można zapomnieć również o fakcie, że właściciel nieruchomości objętej hipoteką miał swoje obowiązki. Przede wszystkim musiał on zaspokoić wierzyciela ze swojej nieruchomości, na której ustanowiona została hipoteki. Dokonywał on takiego zaspokojenia po końcowym ustaleniu sumy wierzytelności. Istniała również możliwość, że wierzyciel mógł domagać się zmiany hipoteki kaucyjnej, na inny rodzaj hipoteki, a więc hipotekę na zwykłą. Jednakże, żeby mógł domagać się takiej zmiany, to musiał wystąpić ze specjalnym wnioskiem do sądu, który prowadzi księgę wieczystą i przedstawić sądowi tytuł egzekucyjny, który obowiązkowo musiał być skuteczny przeciwko właścicielowi nieruchomości, który wpisany był do księgi wieczystej. Tytułem wykonawczym w takim wypadku, mogła być na przykład klauzula wykonalności, czy też prawomocny wyrok sądu. Istnieje również możliwość zmiany hipoteki zwykłej na hipotekę kaucyjną, jeżeli na przykład jeżeli jej wysokość przestanie być ustalona.
